Aort yırtılması nedir, neden meydana gelir ve nasıl fark edilir? Belirtileri nelerdir? Hangi yaş grubunu etkiler? Tüm detaylar haberimizde.

Aort yırtılması, kalpten çıkan ana atardamarın (aort) iç duvarında meydana gelen yırtılma ile oluşur ve acil müdahale gerektiren ölümcül bir sağlık sorunudur. Peki, aort yırtılması nedir, nasıl anlaşılır ve kimler risk altındadır? Son günlerde yaşanan vakalarla birlikte bu sorular vatandaşlar tarafından daha fazla araştırılmaya başlandı.

Aort yırtılması nedir?

Aort yırtılması ya da tıbbi adıyla “aort diseksiyonu“, kalpten çıkan ve vücudun en büyük atardamarı olan aort damarının iç tabakasında yırtılma meydana gelmesiyle oluşur. Bu yırtılma, kanın damar duvarları arasına sızmasına ve damar yapısının bozulmasına neden olur. Ani ve şiddetli bir tabloyla kendini gösterebilir.

Aort diseksiyonu kalp krizinden farkı nedir?

Kalp krizi, kalbi besleyen koroner damarlarda tıkanıklık sonucu oluşur. Aort yırtılması ise kalpten çıkan ana damar olan aortun yırtılmasıyla ortaya çıkar. Belirtileri benzer olsa da, aort diseksiyonu çok daha ani ve ölümcül seyredebilir.

Aort yırtılması neden olur? En yaygın sebepler neler?

Aort yırtılmasının başlıca nedenleri şunlardır:

• Yüksek tansiyon (hipertansiyon): En önemli risk faktörüdür.
• Genetik damar hastalıkları: Marfan sendromu, Ehlers-Danlos gibi bağ dokusu hastalıkları.
• Ateroskleroz (damar sertliği): Damar duvarlarının zayıflamasına neden olabilir.
• Aort kapak hastalıkları
• Travmalar: Şiddetli göğüs darbesi veya kazalar.
• Ani fiziksel efor ve stres
• İleri yaş ve erkek cinsiyet: 60 yaş üzeri bireylerde daha sık görülür.

Yırtılma nasıl anlaşılır? Belirtiler nelerdir?

Aort diseksiyonu, ani başlayan ve aşağıdaki belirtilerle kendini gösterebilir:

• Göğüste, sırta veya karına yayılan şiddetli yırtılır tarzda ağrı
• Nefes darlığı, bayılma hissi
• Terleme, baş dönmesi
• Nabız farkı (iki kolda farklı nabız hissi)
• Kan basıncında düşme

Bu belirtiler görüldüğünde, zaman kaybetmeden 112 acil yardım hattı aranmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.

Tanısı nasıl konur? Hangi testler yapılır?

Aort yırtılması şüphesi durumunda yapılan başlıca testler:

• Bilgisayarlı Tomografi (BT)
• Manyetik Rezonans (MR)
• Transözofageal EKO (yemek borusu yoluyla yapılan kalp ultrasonu)
• Anjiyografi

Bu görüntüleme yöntemleri, yırtığın yerini ve boyutunu tespit etmekte kullanılır.

Tedavisi nasıl yapılır? Ameliyat şart mı?

Tedavi yöntemi, yırtığın yerine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. İki temel tedavi şekli vardır:

• Cerrahi müdahale: Aortun yırtılan kısmı onarılır ya da yapay damar ile değiştirilir.
• İlaç tedavisi: Yırtığın yeri ve tipi cerrahiyi gerektirmiyorsa, tansiyon düşürücü ve damar koruyucu ilaçlarla takip yapılır.

Ancak çoğu vakada acil ameliyat hayat kurtarıcıdır.

Kimler risk altında? Önlem alınabilir mi?

Risk grubundakiler:

• Hipertansiyon hastaları
• Sigara kullananlar
• Ailede damar hastalığı öyküsü olanlar
• Genetik hastalık taşıyanlar
• Aort anevrizması geçmişi olanlar

Önlem yolları:

• Kan basıncının düzenli takibi
• Düzenli kalp-damar kontrolleri
• Stres kontrolü ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları
• Sigaranın bırakılması
• Kolesterol ve şeker hastalığı tedavisinin ihmal edilmemesi

Ölüm riski taşır mı? Yaşam süresi nedir?

Aort yırtılması çok yüksek ölüm riski taşır. Müdahale edilmediği takdirde ilk 24 saatte ölüm oranı %50’yi bulur. Ancak zamanında cerrahi müdahale ile hastaların yaşam süresi ve kalitesi artırılabilir.

KAYNAK: Haber Merkezi