Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı, 13 yılda yüz binlerce kişinin başvurduğu bir sistem haline geldi. 2023 yılında yapılan başvuru sayısı 108 bin 820 oldu.
Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı 13 yılını dodurdu
Türkiye’de, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuruların azaltılması amacıyla 23 Eylül 2012 tarihinde getirilen Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkı, 13 yılda önemli bir hukuk mekanizması haline geldi. İlk başvurunun 1342 olarak kaydedildiği 2012 yılından itibaren başvurular hızla arttı ve 2023 yılı itibariyle toplam başvuru sayısı 699 bin 773’e ulaştı.
Başvurular hızla artış gösterdi
Bireysel başvuru sayısının yıllara göre dağılımı dikkat çekici bir şekilde arttı. 2013’te 9 bin 897, 2014’te 20 bin 578, 2015’te 20 bin 376 olan başvuru sayıları, 2022’de 109 bin 779, 2023’te ise 108 bin 820’ye çıktı. 2024’te ise başvuru sayısının 70 bin 699 olduğu kaydedildi. 2023 yılı itibariyle yapılan başvuru sayısı 49 bin 316 oldu.
Toplam başvuru sayısı ve karara bağlanan başvurular
Bugüne kadar yapılan toplam bireysel başvuru sayısı 699 bin 773’e ulaşırken, Yüksek Mahkeme bu başvurulardan 590 bin 734’ünü karara bağladı. Karara bağlanan başvurularda 493 bin 248’i “kabul edilemezlik” kararı ile sonuçlanırken, 81 bin 477 başvuruda bir veya birden fazla hak ihlali tespit edildi. 16 bin 9 başvuru ise hakkın ihlali olmadığı gerekçesiyle reddedildi ya da dosya kapatıldı.
Sonuçlandırılan başvurularda, vatandaşların temel hak ve özgürlükleri ile ilgili bir dizi ihlal durumu ele alındı. Bunlar arasında ünlülerin, siyasetçilerin, işçilerin ve emeklilerin de yer aldığı başvurular yer aldı. Anayasa Mahkemesi, başvuruları değerlendirirken birçok hak ihlali tespit etti, ancak bazı başvurular reddedildi veya işlemden kaldırıldı.
